«جایگاه صنایع دستی در دوران توسعه فناوری های تولید صنعتی (مورد نمونه: فرش دستبافت و فرش ماشینی»

چکیده تمدن چندین هزار ساله ایران، میراث ماندگار بسیاری از جمله صنایع دستی را برای ما به یادگار گذاشته که مجموعه این میراث، هویت تاریخی و ملی ما را تشکیل می دهد. از طرفی دیگر فناوری ها و تحولاتی که در زندگی های امروزی رخ داده است، این نیاز احساس می شود که با بررسی این صنایع و تلفیق گذشته آن با مدرنیته نه تنها این هنر را زنده نگه داریم بلکه آن را به جهان عرضه کنیم. یکی از حرفه های مهم و ارز آور صنایع دستی، فرش دستباف است. اما چنین به نظر می‎رسد، در چند دهه اخیر کاربرد فرش دستباف در خانه های ایرانی و جهان با چالش رو برو شده است و توسعه فناوری های صنعتی که تولید فرش های ماشینی را به همراه داشته بر روند کاربرد آن بی تاثیر نبوده است. این پژوهش می کوشد پاسخی برای چالش های امروزین فرش دستباف ایرانی، برای گسترش کاربرد و خرید آن بیابد. مهمترین سوال های این پژوهش این است که با توجه به دگرگونی در شیوه های تولید به کمک صنعت، نحوه بهره برداری از صنایع دستی برای حفظ جایگاه سنتی خود چگونه باید باشد؟ و با ورود تکنولوژی چگونه می توان همچنان از جایگاه هنرهای سنتی محافظت نمود؟ پژوهش حاضر تحقیقی کاربردی و بنیادی است که با جمع‎آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و تجزیه و تحلیل داده های تحقیقات میدانی، به انجام رسیده است. از این رو پژوهش ساختاری کمی – کیفی دارد که از داده‎های کمی، نتایج کیفی استخراج می‎نماید. یافته های پژوهش نشان دهنده آن است که صنایع ماشینی هیچ گاه نمی توانند جایگزین کامل صنایع دستی شوند، همچنین خرید فرش دستباف مانند دیگر نمونه های صنایع دستی به شرایط بازار و نیازهای اجتماعی افراد بستگی دارد. برای توسعه کاربرد فرش دستباف ایرانی، بایستی ساز وکارهای مربوط به قرارگیری آن به عنوان بخشی از اثاثیه و مبلمان نوشونده، به مثابه یک نیاز اجتماعی در نظر گرفته شود، همچنین استفاده از طرح های جدید برای ایجاد بازارهای جدید ضروری است. کلمات کلیدی: صنایع دستی، فرش دستباف ایرانی، فرش ماشینی، توسعه فناوری